Is Bosland’s Pijnven geschikt als habitat voor onze bedreigde inheemse Zwarte bij?

De meest duurzame manier om deze honingbijen te behouden is door ze terug te geven aan de natuur, waar ze duizenden jaren in boomholtes leefden voordat de mens met een bijenkorf op de proppen kwam. Daarnaast zou deze ´wilde´ genenpoel, een soort genetische back-up, ook fenotypes kunnen ontwikkelen die nuttig zijn om nadien in de selectiepopulatie voor de imkerij in te kruisen.

Achtergrond
Reeds enkele jaren is er een paringsstand voor de Zwarte bij in het Pijnven. In mei-juni worden Zwarte koninginnen voor een huwelijksreis van 2 weken naar deze paringsstand gebracht door imkers. Daar staan dan ook kasten met Zwarte darren, met als bedoeling dat zij met de koninginnen paren. Darren, en vooral de koninginnen hebben een groot vliegbereik terwijl Bosland weliswaar geen eiland is. Hierdoor valt het niet uit te sluiten dat Zwarte koninginnen tijdens hun bruidsvlucht eens een dar tegenkomen van een imker uit de omgeving die werkt met geïmporteerde uitheemse honingbijen. Daarom wordt er DNA-onderzoek uitgevoerd om de kwaliteit van de paringen van de koninginnen na te gaan. Zo wordt gegarandeerd dat het genetisch erfgoed van de Zwarte bij behouden blijft. De resultaten tot nu toe zijn zodanig positief waarbij gebleken is dat het Pijnven, de meest geïsoleerde regio van Vlaanderen op vlak van honingbijen, wel degelijk kansen te bieden heeft voor de Zwarte bij. Geleidelijk aan kunnen nu de volgende stappen gezet worden.

Opstart rewilding onderzoek
Het Pijnven heeft een groot oppervlak dat afgesloten is voor recreatie en voldoende geïsoleerd is om zuivere paringen voor de Zwarte bij mogelijk te maken.

Er is een nieuwe locatie in het Pijnven gekozen om de paringsstand voor de Zwarte bij in te richten. Deze locatie biedt beschutting tegen felle zon en zal omgeven worden door een omheining ter bescherming tegen bv. everzwijnen. In de buurt van deze locatie vindt ook bosverjonging plaats met onder meer Winterlinde, die kan dienen als voeding voor de bijen. De nabije omgeving van deze nieuwe locatie zal dienst gaan doen om de eerste ‘natuurlijke’ nestplaatsen voor de Zwarte bij te voorzien. Dit zullen uitgeholde boomstammen zijn. De hoop is dat op termijn de Zwarte bijenvolken instinctief natuurlijke boomholtes in het bos, zoals bv. uitgehouwen door de Zwarte specht, gaan uitkiezen om heen te zwermen. Zo zal een volledig natuurlijke voortplanting en huisvesting ontstaan.
Als extra barrière om de genenpoel zuiver te houden zullen verspreid in het gebied bijkomende bijenkasten geplaatst worden die zullen instaan om de kwantiteit Zwarte darren in de omgeving verder te verhogen. Zo slinkt de kans dat een koningin paart met darren van geïmporteerde uitheemse honingbij-volken.

In de komende jaren zal de paringsdynamiek in het gebied verder bestudeerd worden via toepassing van specifieke DNA-merkers en het achterhalen waar de darren en koninginnen elkaar precies treffen om te paren. Dit wetenschappelijk onderzoek is van belang om bosbeheerplannen zodanig op te stellen dat ze gunstig zijn voor het overleven van de inheemse Zwarte bij in de vrije natuur. Verder zullen ook de gerewilde bijenvolken nauwlettend opgevolgd worden. Hiertoe behoren onder meer een monitoring van de gezondheid en algemene vitaliteit van deze bijenvolken.