Nieuws

Leerlingen dragen actief bij aan het behoud van biodiversiteit in de prachtige Resterheide, waar natuureducatie tot leven komt. De waarde van natuurbescherming en het behoud van biodiversiteit kan niet genoeg benadrukt worden. Om jonge mensen bewust te maken van hun rol in het behoud van de natuur, werkt Tina Coenegracht, Projectmedewerker Educatief Natuurbeheer Limburg, al enkele jaren samen met Theo Geuens, natuurgids en gebiedsbeheerder, en de Sint-Elisabethschool in Wijchmaal.
Er werd een boeiend educatief programma ontwikkeld voor de laatste jaren van de lagere school. Dit programma omvat drie stappen waarmee leerlingen op een speelse manier betrokken worden bij het beheer van het natuurgebied. Ze beginnen met een theoretische les in de klas, gevolgd door deelname aan beheersactiviteiten en een verrijkende educatieve wandeling met veldonderzoek. Dit brengt de theorie tot leven en maakt het leren over de natuur een avontuurlijke ervaring.
Hoewel de beheersactiviteit dit jaar vanwege het slechte weer moest worden vervangen, was er geen gebrek aan creativiteit. De leerlingen hebben zich gewijd aan het maken van vogelkastjes, waarmee ze hun betrokkenheid bij natuurbescherming op een andere manier hebben getoond.
Door gerichte beheerswerken blijft de heide open en krijgen typische planten en dieren de kans om te overleven. Een bijzonder aspect van het beheer is de transformatie van een deel van het gebied tot heischraal grasland, een Europees beschermd habitattype dat helaas nog steeds bedreigd wordt. Door dit educatieve programma ervaren de leerlingen uit eerste hand hoe hun inspanningen bijdragen aan het behoud van deze kostbare habitat.

Het natuurgebied het Wedel in Pelt heeft onlangs een groene transformatie ondergaan met de bebossing van maar liefst vijf hectare onder leiding van boswachter Gino Ottati van Natuur en Bos. Hierbij is rekening gehouden met de bodemgesteldheid van het voormalige grasland.  BOBO+-kaarten van het INBO werden gebruikt om informatie te krijgen over de geschiktheid van de bodem voor specifieke plantsoorten. Naast de aangeplante 5 ha is er ook nog  4 ha voorzien om spontaan te verbossen.

Het gebied is tamelijk vochtig, waardoor er verschillende boomsoorten zijn gekozen die goed gedijen op deze bodemgesteldheid zoals Europese vogelkers. Op de drogere stukken werden  wintereiken, zomereiken en haagbeuken aangeplant. In de toekomst wordt er ook nog winterlinde toegevoegd. Door het combineren van deze boomsoorten wordt er gezorgd voor een gevarieerd bos.
Naast bomen werden er ook lagere struiken gezet, zoals vlierbes en Gelderse roos, die eveneens goed groeien op dit bodemtype.

Op één stuk grasland gelegen tegen de Dommel wordt een aangepast maaibeheer voorzien om dit te laten evolueren naar een vochtig graslandtype met ecologische waarde zoals een dotterbloemgrasland (met typische kensoorten de echte koekoeksbloem, de grote ratelaar…). Nu al staan er pinksterbloemen, een pionierssoort die van vochtige rijke bodems houdt.

Om bescherming tegen de zon te bieden, zijn er dit keer geen populieren geplant, maar wel grauwe abelen en zwarte elzen. Deze bomen groeien sneller dan de andere bomen en zijn zo geplaatst dat ze de jonge boomplantjes maximaal kunnen beschermen tegen felle zon.

De nieuwe aanplant is niet alleen esthetisch aantrekkelijk, maar heeft ook belangrijke voordelen voor de biodiversiteit en het milieu. De nieuwe bomen zullen bijdragen aan het verminderen van koolstofemissies, het verbeteren van de luchtkwaliteit en het versterken van de bodem.

Sinds kort is er op vijf markante bomen in de vier Bosland gemeentes een CITREE banddendrometer geplaatst.  Met behulp van een smartphone kan de QR-code op de boom gescand worden en het getal op de dendrometer ingevoerd worden.
Op deze manier kan de groei van de twee beuken (in het Pelterke in Pelt en Burgemeesterbos in Lommel), de zwarte els (aan het Dommelhuis in Peer), de winterlinde (op de Picknick plek in het Pijnven) en de grove den (vlakbij het Bosmuseum in het Pijnven), als functie van de tijd opgevolgd worden met de hulp van voorbijgaande wandelaars.

De gegevens worden opgeslagen in een databank, waar ze beschikbaar zijn voor de wetenschap en het publiek. Het project is te vinden op http://www.citree.net/bosland en is een samenwerking met  Prof. Kathy Steppe, van Universiteit Gent, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, Laboratorium voor Plant Ecologie.

In het prachtige gebied van Het Hobos in Pelt staat de mooiste boom van Vlaanderen van 2015, een majestueuze tamme kastanjeboom die deel uitmaakt van een boomgaard die in de late 18e eeuw werd aangelegd door vader en zoon Drossaard Clercx. De boomgaard diende als leverancier van tamme kastanjes die waarschijnlijk werden gebruikt als smaakmakers in de jeneverstokerij, die er gevestigd was.

De kastanjeboom heeft door de jaren heen een indrukwekkend parcours afgelegd en is uitgegroeid tot een veteraanboom. Een veteraanboom is een boom die minstens 200 jaar oud is en opmerkelijke afmetingen heeft bereikt, waardoor hij een belangrijke plaats inneemt in het ecosysteem van het gebied,  zoals het huisvesten van een zwarte specht. Naast de voormalige mooiste van Vlaanderen staat er nog een aantal andere zeer indrukwekkend gevormde kastanjebomen. Deze bomen zitten in hun laatste levensfase en zijn in verval.

Om de bomen te beschermen en te behouden voor de toekomst, heeft Natuur en Bos verschillende maatregelen genomen, waaronder het beperken van de toegang en het instellen van een beschermingszone. Ook worden regelmatig onderhoudswerken uitgevoerd om de boom gezond te houden en te beschermen tegen ziektes en plagen.

Foto´s zwarte specht: Jos Keppens

Bomen zijn belangrijk voor de mens: ze helpen de lucht te zuiveren, ze filtreren het water en ze bieden een leefruimte voor dieren. De beschikbaarheid van water heeft een directe impact op de gezondheid van onze bossen.

Sinds kort werd een grove den in de nabijheid van het Bosmuseum in het Pijnven uitgerust met heel wat wetenschappelijke apparatuur, waaronder een sapstroomsensor en een punt-dendrometer. Deze apparatuur maakt het mogelijk om in real-time en continu het waterverbruik en de groei van de boom te meten. De gegevens worden automatisch doorgestuurd naar een databank, zodat de boom vanop afstand opgevolgd kan worden.

Deze grove den maakt nu deel uit van een wereldwijd netwerk voor opvolging van bomen als functie van boomsoort, lokaal klimaat en bodemtype: Treewatch.net.  Het onderzoek wordt geleid door Prof. Kathy Steppe en Katrien Schaepdryver doctoreert op dit onderwerp (Laboratorium voor Plant Ecologie, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, UGent). Bij de installatie kregen ze de hulp van hun hoofdtechnieker Philip Deman.

De gegenereerde informatie biedt heel wat mogelijkheden, niet alleen voor wetenschappelijk onderzoek en monitoring, maar ook voor educatieve doeleinden en een bredere bewustwording van de klimaatverandering. Daarom gaat de grove den in de toekomst ook communiceren over zijn toestand o.a. via het sturen van twitterberichten (Twittering Trees).