Nieuws

Met meer dan 90 aanwezigen kende de jaarlijkse BosLAB-Platformavond Fauna en Flora op 5 november 2025 een bijzonder sterke opkomst.

De bijeenkomst, die plaatsvond in De Schans in Hechtel-Eksel, werd geopend door Raf Truyens, voorzitter van Nationaal Park Bosland, en deskundig aan elkaar gepraat door Koen Thijs, regiobeheerder van het Agentschap Natuur en Bos.

Het platform bracht onderzoekers, terreinbeheerders, vrijwilligers en studenten samen rond één centrale doelstelling: kennis delen over het natuuronderzoek in Bosland en de vertaling ervan naar beheer en beleid.

De zes presentaties gaven een breed overzicht van lopend onderzoek binnen het Nationaal Park.

- Pieter Cox schetste de recente evolutie van Bosland naar officieel erkend Nationaal Park en de rol van wetenschap daarin.
- Jitse Creemers lichtte de uitrol van het internationale Motus-netwerk toe en de eerste registraties van gezenderde vogels.
- Kathy Steppe bracht het verhaal van de gemonitorde grove den in Bosland en de inzichten uit het TreeWatch-onderzoek.
- Gert Vanautgaerden ging in op het hydrologisch herstel van HOBOS binnen de Blue Deal.
- Dirk Maes besprak de heivlinder als indicator voor goed verbonden heide- en bosgebieden.
- Jos Ramaekers deelde de resultaten van het zoogdierenweekend, waarin vrijwilligers en onderzoekers samenwerkten aan een actuele inventaris van Boslands zoogdierfauna.

De avond maakte duidelijk hoe onderzoek, terreinwerking en vrijwilligersnetwerken elkaar versterken binnen het Nationaal Park Bosland — een samenwerking die de basis vormt voor kennisgericht en toekomstbestendig natuurbeheer.

Opeenvolgende droge zomers zetten jonge bosaanplantingen in Nationaal Park Bosland onder zware druk. In een grootschalig internationaal onderzoek binnen het TreeDivNet-netwerk is nagegaan hoe jonge bossen in Europa reageren op meerjarige droogte.
De studie combineert gegevens uit meerdere experimentele bossen, waaronder de Belgische FORBIO-sites (waarvan er één in het Pijnven ligt), en toont aan dat niet het aantal soorten maar wel hun droogtetolerantie bepaalt hoe goed bomen droogteperiodes doorstaan en herstellen.
Wintereik en grove den bleken bijzonder veerkrachtig en herstelden snel na de natte zomer van 2021, die volgde op de droge jaren 2018-2020.

Mengbossen bieden dus niet altijd extra bescherming, maar de juiste soortkeuze wél — een belangrijke les voor het bosbeheer in een steeds droger wordend Noord-Limburg.

Dat betekent niet dat mengbossen minder waardevol zijn: voor biodiversiteit, bodemprocessen en plaagweerbaarheid bieden ze vaak aanzienlijke voordelen. Voor droogtebestendigheid blijft echter vooral de functionele soortkeuze doorslaggevend.

Het Zoogdierenweekend van 14–17 augustus, georganiseerd door Natuurpunt Studie, het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), BosLAB van Nationaal Park Bosland en de (nog te heroprichten) Zoogdierenwerkgroep Limburg, bracht een twintigtal liefhebbers, kenners en lokale boswachters samen in en rond het Bosmuseum in het Pijnven.
 

Een van de activiteiten tijdens het weekend was het onderzoek van braakballen die werden verzameld in de historische schuur van het Hobos en later onder meer in het Bosmuseum in het Pijnven zijn geanalyseerd.
De braakballen bleken afkomstig van een kerkuil (Tyto alba), een nachtelijke jager die vooral muizen en spitsmuizen eet. Kerkuilen slikken hun prooi in één keer door; onverteerbare delen zoals haren, botjes en tandjes worden in de maag samengeperst tot compacte braakballen, die de uil na enkele uren weer uitbraakt – vaak op een vaste zitplaats zoals een balk in een schuur. Deze braakballen vormen een schat aan informatie over de kleine zoogdieren in de omgeving en maken van de kerkuil een soort ‘natuurlijke veldwerker’.

De resultaten van het hele weekend worden op woensdag 5 november om 19.00 uur gepresenteerd tijdens het Platform Fauna en Flora in De Schans (Hechtel). Iedereen die geïnteresseerd is in zoogdieren en hun leefomgeving in Nationaal Park Bosland is van harte welkom om kennis te maken met de resultaten.

Jonge bossen kunnen het lokale klimaat al merkbaar temperen. Mengxi Wang, samen met onderzoekers van de Universiteit Gent (Forest & Nature Lab & Q-Forest Lab) en KU Leuven (Forest, Nature & Landscape-onderzoeksgroep), liet in het kader van het internationale FORBIO-experiment zien dat zelfs elf jaar oude bossen tijdens hete zomers flink kunnen koelen. Deze inzichten zijn belangrijk voor het Nationaal Park Bosland, waar bosbeheer gericht is op klimaatrobuuste bossen.

Hoe zorg je ervoor dat natuur écht meeweegt in beslissingen van overheden, bedrijven en burgers? Daarover gaat het Europese HORIZON-project SELINA. Meer dan 50 partners uit heel Europa werken samen om kennis over ecosysteemconditie en ecosysteemdiensten – zoals zuiver water, gezonde bossen en recreatie – te vertalen naar bruikbare richtlijnen.
In dit project is Nationaal Park Bosland geselecteerd als demonstratieproject. Tijdens een bijeenkomst op de Azoren vertelde An Creemers (Agentschap voor Natuur en Bos) hoe Bosland stap voor stap uitgroeide tot Nationaal Park Bosland, met veel aandacht voor samenwerking en betrokkenheid van alle partners en inwoners.