Maakt effectief herverzegelen van bijencellen bijenvolken beter bestand tegen de Varroa-mijt?

Katrijn De Ryck, een biologiestudente aan de UHasselt, heeft recentelijk onderzoek verricht naar de gedragsbiologie van zwarte bijen in het kader van haar bachelorproef. Onder begeleiding van Dylan Elen van ZwarteBij.org vzw en prof. dr. Natalie Beenaerts van de UHasselt, richtte haar studie zich op de Varroamijt, een parasiet die wereldwijd honingbijen bedreigt. Haar onderzoek onthult belangrijke inzichten over hoe bepaald gedrag van honingbijen kan bijdragen aan de resistentie tegen deze schadelijke mijt.
Het onderzoek van Katrijn De Ryck concentreerde zich op inheemse zwarte bijenvolken die van nature het best lokaal geadapteerd zijn. In het Nationaal Park Bosland, waar een populatie van ongeveer honderd zwarte bijenvolken beheerd wordt zonder Varroa-maatregelen en die bijgevolg onderworpen is aan natuurlijke selectie, onderzocht ze specifieke eigenschappen zoals hygiënisch gedrag, het opnieuw verzegelen van broedcellen (her-verzegeling of recapping), en het onderdrukken van de mijtvoortplanting (Suppressed Mite Reproduction, SMR).
Katrijn ontdekte dat volken met een sterk her-verzegel-gedrag lagere infectieniveaus vertoonden. Dit suggereert dat her-verzegeling een cruciale rol kan spelen in de ontwikkeling van Varroa-resistente bijenpopulaties.

De bedreiging van Varroa
De Varroa (Varroa destructor) is een parasitaire mijt die honingbijen infecteert en ernstige schade aanricht. Deze mijt voedt zich met het eiwit-vetlichaam van bijen, verzwakt hen en maakt hen vatbaarder voor ziektes. De resistentie van Varroa tegen acariciden (chemische middelen om mijten te bestrijden) groeit, wat de noodzaak voor duurzame en effectieve langetermijnoplossingen benadrukt.

Methodologie en gedragingen
Katrijn's studie omvatte tests van zwarte bijenvolken (Apis mellifera mellifera) in Nationaal Park Bosland op een aantal gedragseigenschappen. Haar onderzoeksmethode omvatte zowel veldstudies als laboratoriumanalyses om de effectiviteit van elk gedrag in de strijd tegen de Varroa te beoordelen.
Hygiënisch Gedrag: dit gedrag omvat het kunnen identificeren en opruimen van cellen met zieke larven of poppen, waardoor de kans op een ziekte-uitbraak vermindert.
Her-verzegeling (Recapping): dit betreft het herhaaldelijk ontzegelen en opnieuw verzegelen van broedcellen tijdens de verpoppingsfase.
Suppressed Mite Reproduction (SMR): dit is de verminderde voortplanting van mijten in broedcellen, als gevolg van onder meer hygiënisch gedrag en/of her-verzegeling.
De resultaten toonden aan dat volken met sterk her-verzegel-gedrag significant minder hoge Varroa-infecties hadden.

Inzichten uit de imkergemeenschap
Naast haar veldonderzoek voerde Katrijn een enquête uit onder imkers in België en Nederland. Deze enquête bevestigde dat de Varroamijt nog steeds als een van de grootste bedreigingen voor honingbijen beschouwd wordt. Ook benadrukte de enquête de noodzaak voor meer kennis en bewustwording over de gevaren van chemische bestrijdingsmiddelen en de voordelen van natuurlijke gedragingen zoals her-verzegeling. Tot slot kwam uit de bevraging ook naar voren dat de meerderheid van de deelnemende imkers zou overschakelen op de inheemse zwarte bij op voorwaarde dat zij dezelfde handelbaarheid zou vertonen als hun huidige honingbijen. Die bereidwilligheid is een enorme opsteker om de huidige status (bedreigd) in de toekomst aanzienlijk op te krikken.