Hoe verdedigen zwarte bijen zich tegen de Aziatische Hoornaar?

De Aziatische hoornaar komt steeds vaker in het nieuws omdat deze uitheemse wespensoort gespecialiseerd is in het afvangen van honingbijen voor een bijenkast tot er geen meer overblijft en vervolgens zich tegoed doet aan het broed. Ze creëren een dusdanige stress dat de honingbijen hun nest niet meer goed durven te verlaten met alle gevolgen van dien.

Ze hebben voorlopig in Europa nog niet veel natuurlijke vijanden. En voor zover bekend hebben onze honingbijen nog geen specifieke strategieën ontwikkeld tegen zo een aanval, dit in tegenstelling tot Aziatische honingbijen.

Biologiestudent Lard Bielen onderzoekt voor zijn bachelorproef de respons van een aantal zwarte bijenvolken in het Pijnven in Bosland op de Aziatische hoornaar. Hij doet dit onder begeleiding van Prof. Nathalie Beenaerts en bijendeskundige Dylan Elen.

Hiervoor wordt via een vastgelegde procedure de agressiviteit van een zwarte bijenvolk tegenover één Aziatische hoornaar en als functie van de ‘agressiviteit’ van het volk in het algemeen in kaart gebracht. Bijenvolkeren worden al langer geselecteerd op hun zachtaardigheid, hetgeen in dit geval dus een negatieve impact op hun weerbaarheid zou kunnen hebben.
Doel is wanneer er bijenvolken zijn met een goede respons, hiermee verder een kweekprogramma op te zetten.
 

Bosland's zwarte bij project

In het schitterende Limburgse Nationaal Park Bosland wordt een interessant initiatief gerealiseerd: het Bosland's zwarte Bij Project. Dit project wordt geleid door de organisatie " ZwarteBij.org", in nauwe samenwerking met partners zoals BosLAB, ANB, Natuurpunt, KU Leuven, UGent en vrijwilligers, waaronder Dr. Sofie De Groef en Dr. Markus Neuditschko.

Wat dit project zo bijzonder maakt, is het hoofddoel om een stabiele populatie van de bedreigde inheemse zwarte bij (Apis mellifera mellifera) te realiseren in Bosland, waarvan er elders in de Benelux nog maar 3 populaties bestaan. Deze honingbijen moeten niet alleen kunnen overleven in hun natuurlijke omgeving, maar ook resistent zijn tegen de Varroamijt, zonder menselijke interventie. Hierbij komt het concept van "Darwiniaanse selectie" en "massaselectie" om de hoek kijken.

Maar wat houdt dit precies in? Dit betekent dat de bijenvolken die het meest aangepast zijn aan hun omgeving en het minst afhankelijk zijn van menselijke interventie, de kans krijgen om zich voort te planten en hun genetische eigenschappen door te geven. Geavanceerde technologieën, zoals DNA-analyses met SNP (Single Nucleotide Polymorphism), worden gebruikt om genetische variatie te begrijpen en te verbeteren. Deze kennis stelt wetenschappers en imkers in staat om veerkrachtige bijen te selecteren.

Het project omvat meer dan 100 bijenvolken die onder gecontroleerde omstandigheden worden gehouden. Deze omstandigheden bieden een unieke gelegenheid voor wetenschappelijk onderzoek, zowel op nationaal als internationaal niveau. Het natuurdomein Pijnven in Bosland heeft zich in de afgelopen jaren al bewezen als een belangrijk bevruchtingsstation voor zwarte bijen. Hier kunnen Vlaamse imkers hun eigen bijenkoninginnen laten paren met de beste genetica die op dat moment beschikbaar is.

Het uiteindelijke doel van dit project is om de lokale zwarte bij, die volledig is aangepast aan de omgeving, beschikbaar te maken voor een groeiende groep imkers, zonder de noodzaak van genetisch materiaal van elders. Dit project is een cruciale stap in het behoud en de bloei van deze belangrijke bijensoort in Bosland en daarbuiten.