Wulpen in nood: de tijd dringt!

Wulpen in nood: de tijd dringt!

Het broedseizoen van de wulpen, die zo onlosmakelijk verbonden zijn met vochtige heide- en valleigraslanden, is ten einde. Dit seizoen bracht niet alleen deze prachtige vogels terug naar hun broedgebieden, maar ook een team van gepassioneerde vrijwilligers, experts (Natuurpunt, INBO, ANB) en meewerkende landbouwers met wulpennesten in hun gebied,  die vastbesloten zijn om deze majestueuze weidevogels te beschermen.
De wulp, met zijn lange kromme snavel, is een van de meest herkenbare weidevogels. Helaas hebben deze vogels in de afgelopen decennia te maken gehad met dramatische afnames in hun populaties, niet alleen in Vlaanderen en maar ook elders in Europa.
De belangrijkste reden achter deze neergang is de intensivering en schaalvergroting van het landgebruik, waardoor broed- en foerageergebieden verdwijnen en versnipperd raken. In Vlaanderen is het leefgebied van de wulpen verschoven van natte heidegebieden en veengebieden naar (cultuur)graslanden, wat ook nieuwe uitdagingen met zich meebrengt, zoals verlies van nesten en jongen door landbouwwerkzaamheden en voedseltekorten voor kuikens.
Desondanks is er hoop. In heel Europa zijn er inspanningen gaande om deze neergang een halt toe te roepen. In Vlaanderen ging het Soortenbeschermingsprogramma voor weidevogels van start en in Limburg startte Natuurpunt (met steun van Provincie Limburg) met een biodiversiteitsproject om het voortplantingssucces en het habitatgebruik van wulpen te volgen

Wil je meehelpen met het opvolgen van de wulp in Noord-Limburg, kan je Griet Nijs (Natuurpunt Studie) of Patrick Schuurmans (Natuurpunt Pelt) contacteren.

Meer weten
Reeds vroeg in het broedseizoen trekken de lokale vrijwilligers en experts erop uit om wulpenterritoria in kaart te brengen en nesten te lokaliseren, al dan niet met de hulp van een drone met infrarood camera. Eens het nest gevonden is, wordt in samenwerking met de terreineigenaar of -beheerder een tijdelijk raster rond nesten geplaatst om ze te beschermen tegen predatie en landbouwwerkzaamheden. De uitgekomen nesten worden door Natuurpunt opgevolgd tot de jongen kunnen vliegen. Op die manier wordt heel wat interessante informatie bekomen over het broedsucces en de overleving van de jongen.
Het afgelopen broedseizoen was uitdagend, maar dat heeft de toewijding van vrijwilligers en experts niet verminderd. De resultaten van de nestzoektocht in de gemeenten Pelt, Bree en Peer laten zien dat er nog steeds hoop is, zelfs te midden van tegenslagen.
In Pelt werden de vermoedelijke territoria van voorgaande jaren zorgvuldig in kaart gebracht door lokale vrijwilligers. Ondanks intensieve inspanningen kon slechts één paar wulpen worden gelokaliseerd. In Bree werden meer nesten gevonden en beschermd, maar de overleving van de jongen bleek een uitdaging te zijn. In Peer, waar de concentratie van wulpen het grootst is, werden negen nesten ontdekt, waarvan er twee met succes uitkwamen. Er werden jammer genoeg nergens vliegvlugge jongen waargenomen.
Deze bevindingen benadrukken de cruciale rol van vrijwilligers en experts bij het behoud van deze soort.
Maar: er is ook  behoefte aan een ambitieuzer beleid om waardevolle valleigraslanden te beschermen en de verdroging van het landschap tegen te gaan. Dit kan onder andere worden bereikt door meer natuurlijk beheer en waterretentie.

De wulp in een oogopslag
De wulp is een indrukwekkende weidevogel die zich verspreidt over Europa, Azië en Noord-Amerika.
Wulpen zijn groot, met een opvallend lange, naar beneden gebogen snavel. Hun verenkleed bestaat uit verschillende tinten bruin, met strepen op de kop en een witte buik. In de vlucht vallen hun lange, slanke vleugels met witte strepen meteen op.
De wulp staat bekend om zijn luide en herkenbare roep, die lijkt op "Cour-lee" en vaak herhaald wordt. Deze roep is vooral te horen tijdens het broedseizoen en tijdens hun trek. In  het Engels heet de wulp Curlew, dus zijn naam is gebaseerd op zijn roep.
Wulpen voelen zich thuis in open graslanden, weilanden, moerassen en kustgebieden. Ze bouwen hun nesten meestal op de grond, goed gecamoufleerd.
Deze vogels zijn veelzijdige eters en variëren hun dieet van insecten en wormen tot kleine ongewervelden.
Wulpen zijn avontuurlijke trekkers en leggen aanzienlijke afstanden af tussen hun broedgebieden in het noorden en hun overwinteringsgebieden in het zuiden. Soms vliegen ze duizenden kilometers en vormen grote groepen tijdens hun migratie.

Foto ´s : Griet Nijs, Pim Wolf, Patrick Schuurmans en Sam Janssen